Τι είναι η Αλλεργική Ρινίτιδα;
Η αλλεργική ρινίτιδα είναι μία πολύ συχνή και διαδεδομένη πάθηση που ταλαιπωρεί εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και συνήθως είναι εποχιακή ή ετήσια. Στην μεν εποχιακή, ευθύνεται η γύρη των φυτών, ενώ στην ετήσια αίτιο είναι τα ακάρεα και οι σκόνες ή τα χημικά, που φυσιολογικά υπάρχουν στον χώρο του σπιτιού. Και στις δύο περιπτώσεις ο οργανισμός αδυνατεί να φτιάξει αντισώματα γι’ αυτό το αλλεργιογόνο, με αποτέλεσμα την εμφάνιση της εκάστοτε αλλεργίας και την έναρξη των συμπτωμάτων.
Μόνο στην χώρα μας πλήττει 1.000.000 ανθρώπους, αποτελώντας την πιο συχνή αλλεργική πάθηση. Προβλέπεται ότι σε πολύ λίγα χρόνια από τώρα θα απασχολεί περίπου τον μισό πληθυσμό της γης!
Άνθρωποι υποφέρουν από την έντονη συμπτωματολογία για πολύ καιρό μέχρι να διαγνωστεί και να δοθεί η δέουσα προσοχή και εξατομικευμένη αντιμετώπιση. Μέχρι να γίνει η σωστή διάγνωση οι ασθενείς εκλαμβάνουν τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας ως συμπτώματα κρυολογήματος ή γρίπης με αποτέλεσμα να λαμβάνεται αντιβιοτική αγωγή ανά τακτά χρονικά διαστήματα, με τις γνωστές σε όλους συνέπειες της κατάχρησης των αντιβιοτικών.
Τύποι αλλεργικής ρινίτιδας
Οι βασικοί τύποι της αλλεργικής ρινίτιδας είναι δύο: η εποχιακή και αυτή που υφίσταται καθ’όλη τη διάρκεια του έτους, ανεξάρτητα από την εποχή.
Η εποχιακή ρινίτιδα εμφανίζεται κατά κύριο λόγο την άνοιξη και το φθινόπωρο, εξαιτίας των αλλεργιογόνων που είναι διαθέσιμα στην ατμόσφαιρα.
Η δεύτερη μορφή υφίσταται ανεξάρτητα από την εποχή και οφείλει την εμφάνισή της σε αλλεργιογόνα που βρίσκονται στο σπίτι, αλλά και το ευρύτερο περιβάλλον, όπως σκόνη, μούχλα και ακάρεα.
Επίσης, ανάλογα με τη βαρύτητά και τη σοβαρότητα συμπτωμάτων που παρουσιάζει, μπορεί να χαρακτηριστεί ως ήπια, μέτρια ή σοβαρή.
Η σοβαρή αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα ζωής ενός ασθενή, δημιουργώντας καθημερινά δυσφορία και ενοχλήσεις.
Αλλεργική ρινίτιδα – Αίτια
Η αλλεργική ρινίτιδα είναι ένα συνηθισμένο αναπνευστικό πρόβλημα και περιλαμβάνει την εποχική και την ολοετή αλλεργική ρινίτιδα. Ανάλογα με τη διάρκειά της, η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί επίσης να ταξινομηθεί σε διαλείπουσα ή εμμένουσα.
Στην περίπτωση της εποχικής αλλεργικής ρινίτιδας, τα υπεύθυνα αλλεργιογόνα είναι η γύρη που απελευθερώνεται από διάφορα είδη φυτών. Ο όρος «εποχική» αναφέρεται στο οτι συμβαίνει συγκεκριμένη εποχή του χρόνου, όταν πραγματοποιείται η ανθοφορία και η συγκέντρωση της γύρης στον αέρα φτάσει στην κορύφωσή της. Ενω η ολοετής μορφή, που μπορεί να συμβεί σε όλη τη διάρκεια του έτους, οφείλεται στην επαφή με αλλεργιογόνα που δεν έχουν εποχική διαφοροποίηση (όπως τα ακάρεα και το τρίχωμα των ζώων).
Καθώς η γύρη είναι μια ελαφριά ουσία που αιωρείται στον αέρα, εισέρχεται στη μύτη και στα μάτια, γι’ αυτό και τα συμπτώματα συνήθως περιλαμβάνουν και συμπτώματα επιπεφυκίτιδας
Σχετικά με την εποχική αλλεργία, τα αλλεργιογόνα που την προκαλούν είναι γύρη από φυτά και βότανα (όπως γρασίδι, σημύδα, κυπαρίσσι, ελιά, αμβροσία, περδικάκι) που εμφανίζεται σε συγκεκριμένες εποχές του χρόνου (συχνότερα την άνοιξη, αλλά ειδικά στην Ελλάδα όπου λόγω κλίματος και γεωγραφικής θέσης η εποχή ανθοφορίας διαρκεί επί μακρόν, μερικά φυτά ανθίζουν το καλοκαίρι ή και όλο το φθινόπωρο).
Η ολοετής αλλεργική ρινίτιδα προκαλείται από αλλεργιογόνα που υπάρχουν όλο τον χρόνο, όπως τα ακάρεα σκόνης, η μούχλα και το τρίχωμα των ζώων.
Αλλεργική Ρινίτιδα – Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας, είτε εποχική, είτε ολοετής, ειναι κυρίως ρινική συμφόρηση (βουλωμένη μύτη), κνησμός (φαγούρα) σε μάτια και μύτη, ρινική καταρροή και φτάρνισμα. Η αλλεργική αντίδραση προκαλεί την αντίδραση του οργανισμού με αποτέλεσμα το οίδημα του βλεννογόνου και δυσχέρεια ρινικης αναπνοής .
Η πιο πρόσφατη ταξινόμηση της αλλεργικής ρινίτιδας βασίζεται όχι τόσο στη διαφοροποίηση των αιτιών (εποχικά, ολοετή), όσο στη διάρκεια και στην ένταση των συμπτωμάτων. Μιλάμε έτσι για διαλείπουσα/περιοδική αλλεργική ρινίτιδα αν τα συμπτώματα διαρκούν λιγότερο από τέσσερις ημέρες την εβδομάδα ή λιγότερο από τέσσερις εβδομάδες τον χρόνο. Διαφορετικά (αν δηλαδή τα συμπτώματα εμφανίζονται πάνω από τέσσερις ημέρες την εβδομάδα ή πάνω από έναν μήνα τον χρόνο) η αλλεργία θεωρείται εμμένουσα/επίμονη.
Διάκριση γίνεται επίσης ανάμεσα στην ήπια η οποία δεν επηρεάζει την ποιότητα της ζωής και του ύπνου και στη σοβαρή μορφή στην οποια τόσο ο υπνος όσο και οι καθημερινές δραστηριότητες επηρεάζονται σε σημαντικό βαθμό.
Αλλεργική Ρινίτιδα – Διάγνωση
Ο χειρουργός ωτορινολαρυγγολόγος για να κάνει μία ολοκληρωμένη εκτίμηση αρχικά θα λάβει ένα πλήρες ιστορικό από τον ασθενή, καθώς και μία καταγραφή των περιβαλλοντικών συνθηκών του χώρου του, όπως για παράδειγμα ύπαρξη ζώων, υγρασίας και άλλα. Έπειτα θα κάνει έναν πλήρη ενδοσκοπικό έλεγχο όχι μόνο της μύτης, αλλά και του φάρυγγα, ώστε να έχει μια πραγματική εικόνα της περιοχής που εντοπίζεται το πρόβλημα.
Κατά τη διάρκεια του ελέγχου εξετάζεται η ρινική κοιλότητα με ειδικό ενδοσκόπιο και κάμερα υψηλής ευκρίνειας, ώστε να αξιολογηθεί η υφή και το χρώμα του ρινικού βλενογόννου.
Η τεκμηρίωση της ύπαρξης αλλεργικής ρινίτιδας γίνεται με την εφαρμογή ειδικών tests (skin pick tests), όπου ο γιατρός τοποθετεί στο δέρμα του ασθενή αλλεργιογόνες ουσίες, ώστε να διαπιστώσει την αντίδρασή του σε αυτές.
Πολλές φορές η διάγνωση συμπληρώνεται με μία μαγνητική τομογραφία ή και με ειδικές εξετάσεις αίματος.
Αλλεργική Ρινίτιδα – Θεραπεία & Οριστική Αντιμετώπιση
Κάθε ασθενής με αλλεργική ρινίτιδα έχει λάβει τα γνωστά αντιϊσταμινικά φάρμακα και τα σπρέι κορτιζόνης που καταστέλλουν τα συμπτώματα, ιδιαίτερα τη νύχτα. Παράλληλα πραγματοποιούνται ρινικές πλύσεις, που βοηθούν στην καλύτερη αναπνοή. Με τα χρόνια η αγωγή αυτή όλο και αποδυναμώνεται εξαιτίας της κατάχρησης, προκαλώντας σε πολλούς οργανισμούς ανεπιθύμητες ενέργειες.
Αν κάποιος ασθενής εκτός από την αλλεργική ρινίτιδα ταλαιπωρείται και από άλλες χρόνιες παθήσεις όπως είναι σκολίωση ρινικού διαφράγματος, υπερτροφικές κόγχες, πολύποδες ρινικοί, τότε το χειρουργείο είναι σχεδόν πάντα μονόδρομος.
Στις μέρες μας χειρουργείο εκλογής είναι το ενδοσκοπικό χειρουργείο, το οποίο είναι ελάχιστα επεμβατικό, προσφέροντας στον ασθενή μία ολοκληρωμένη αντιμετώπιση, σε ένα απόλυτα ασφαλές χειρουργικό περιβάλλον.
Μετά το χειρουργείο ο ασθενής θα πρέπει να αλλάξει ορισμένες σταθερές στην καθημερινότητά του, ακολουθώντας ένα υγιεινό μοντέλο ζωής. Αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί με σωστή διατροφή, συχνή άθληση και καλή υγιεινή και καθαριότητα του χώρου που ζει.
Μπορεί η αλλεργική ρινίτιδα να μην είναι απειλητική για τη ζωή, ωστόσο μπορεί να αποτελέσει προδιάθεση για προσβολή αναπνευστικού συστήματος και ανάπτυξη λοίμωξης, έχοντας αντίκτυπο σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητας του ανθρώπου.
Υπάρχουν επιπλοκές από το χειρουργείο και ποιος είναι ο χρόνος αποθεραπείας;
Το χειρουργείο δεν παρουσιάζει επιπλοκές και εκτελείται μέσα σε ένα ασφαλές περιβάλλον. Πρόκειται για μια ανώδυνη επέμβαση, ωστόσο ο ασθενής μπορεί να νιώσει κάποιο “μπούκωμα” μετά το χειρουργείο, λόγω των εκκρίσεων.
Ο χρόνος αποθεραπείας είναι αρκετά μικρός – περίπου 1 εβδομάδα – ενώ συνίσταται η αποφυγή έντονης σωματικής δραστηριότητας, η χειρωνακτική εργασία και η άρση βαρών για τουλάχιστον 2-3 εβδομάδες μετά την επέμβαση.
Συμβουλές για τον περιορισμό της αλλεργικής ρινίτιδας καθημερινά
Ο καλύτερος τρόπος για να αποφύγετε την αλλεργική ρινίτιδα καθημερινά, είναι να περιορίσετε την επαφή με τα αλλεργιογόνα. Πιο συγκεκριμένα, μερικές από τις ενέργειες που μπορείτε να κάνετε είναι οι εξής:
- Να αερίζετε το χώρο του σπιτιού, εργασίας και γενικότερα το περιβάλλον που βρίσκεστε για πολλές ώρες.
- Χρησιμοποιήστε αφυγραντήρα στο χώρο σας, ειδικά αν η υγρασία είναι σε υψηλά επίπεδα.
- Να έχετε κλειστά παράθυρα στο χώρο ή στο αυτοκίνητο όταν φυσάει, καθώς ο αέρας μπορεί να μεταφέρει αλλεργιογόνες ουσίες.
- Να χρησιμοποιείτε μάσκα όταν γνωρίζετε πως θα έρθετε σε επαφή με αλλεργιογόνα.
- Αποφύγετε μέρη που έχουν σκόνη ή μούχλα.
- Αποφύγετε την τοποθέτηση φυτών στο χώρο σας.
- Υιοθετήστε έναν υγιεινό τρόπο ζωής, ενσωματώνοντας την καθημερινή άσκηση στη ζωή σας, αλλά και την υγιεινή διατροφή όπως φρούτα και λαχανικά.
- Καταναλώστε άφθονο νερό.
Αλλεργική Ρινίτιδα – Συχνές Ερωτήσεις
Η εποχική αλλεργική ρινίτιδα στα παιδιά προκαλείται από αλλεργιογόνα όπως γύρεις, ζιζάνια, δέντρα. Η εμφάνιση της γίνεται κυρίως σε ηλικίες άνω των 6 – 7 ετών. Πολλά παιδιά μπορεί να είναι ευαισθητοποιημένα σε περισσότερα του ενός αλλεργιογόνα ( π.χ. γύρεις και ακάρεα) και συνεπώς να εμφανίζουν ολοετή συμπτώματα αλλεργικής ρινίτιδας.
Ο κατάλληλος τρόπος για να αποφύγετε την αλλεργική ρινίτιδα είναι να περιορίσετε την επαφή σας με τα αλλεργιογόνα. Για την σωστή αντιμετώπιση των αλλεργιογόνων καλό είναι να αερίζετε συχνά τον χώρο του σπιτιού σας, να κλείνετε τα παράθυρα στο σπίτι και στο αυτοκίνητο όταν φυσάει, να αποφεύγετε περιοχές με μεγάλη βλάστηση, να μην διατηρείτε φυτά στο εσωτερικό του σπιτιού και να αποφεύγετε μέρη όπου υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση σκόνης.
Οι επιπλοκές απο την παραμέληση της αλλεργικής ρινίτιδας δημιουργούν κυρίως κάποιες παθήσεις όπως την παραρρινοκολπίτιδα, εκκριτική μέση ωτίτιδα (υγρό στο μέσο αυτί και βαρηκοΐα αγωγιμότητας), διαταραχές όσφρησης και γεύσης και παρουσία πολυπόδων στις ρινικές κοιλότητες.
Σε κάποιες περιπτώσεις πολλοί ασθενείς αναφέρουν κόπωση αλλά και απόσπαση προσοχής, ενώ μπορεί να παρουσιαστεί δυσκολία στον ύπνο.
Η χρήση των αντισταμινικών μας ανακουφίζει κυρίως απο την άμεση αλλεργική αντίδραση (κνησμός, πταρμοί, ρινόρροια, δακρύρροια) ενώ φαίνεται να είναι λιγότερο αποτελεσματική σε συμπτώματα ρινικής συμφόρησης. Τα σύγχρονα αντισταμινικά περιορίζουν τόσο την απελευθέρωση φλεγμονωδών μεσολαβητών, όσο και τη μεταφορά των ηωσινοφίλων.
Η ανοσοθεραπεία είναι κατάλληλη σε ασθενείς με μέτρια προς σοβαρή αλλεργική ρινίτιδα που δεν ανταποκρίνονται στην θεραπεία με φάρμακα για την καταπολέμηση των αλλεργιογόνων και έχει επηρεαστεί σημαντικά ο τρόπος ζωής τους. Σκοπός της ανοσοθεραπείας είναι ο μακροπρόθεσμος έλεγχος των αλλεργικών συμπτωμάτων του ασθενούς με τελικό μας στόχο τη μεταβολή της νόσου.
Τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας είναι παρεμφερή με αυτά του κρυολογήματος, με αποτέλεσμα πολλές φορές να δημιουργείται σύγχυση. Ωστόσο υπάρχουν κάποιες ποιοτικές διαφορές, οι οποίες διαχωρίζουν τις παθήσεις.
Η αλλεργική ρινίτιδα εκδηλώνεται απότομα και κυρίως μετά από την επαφή με αλλεργιογόνες ουσίες, ενώ διαρκεί περίπου όσο διαρκεί και το αλλεργιογόνο. Για παράδειγμα, αν ο ασθενής έχει αλλεργία σε φυτά ή ζώα, τα συμπτώματα εκδηλώνονται όσο βρίσκονται στον ίδιο χώρο.
Το κρυολόγημα διαρκεί περίπου μια εβδομάδα και έχει ως βασικό σύμπτωμα τα δέκατα. Επίσης, κατά τη διάρκεια του κρυολογήματος μπορεί να εμφανιστούν και άλλα συμπτώματα όπως αίσθηση κόπωσης και αδυναμίας, αλλά και πόνος στις αρθρώσεις, κάτι που συμβαίνει εξαιρετικά σπάνια στην περίπτωση αλλεργίας.