Παιδική δυσφαγία: Πόσο επικίνδυνη μπορεί να είναι;
Κάθε υποκειμενική ή αντικειμενική δυσκολία στην κατάποση στερεάς ή υγρής τροφής ή η εμφάνιση βήχα ή πνιξίματος κατά τη διάρκεια της κατάποσης λέγεται δυσφαγία. Ειδικά στα παιδιά έχει μια ιδιαίτερη παθολογία και μπορεί να εμφανιστεί με μια ποικιλία συμπτωμάτων, που μπορεί να είναι διαφορετική από παιδί σε παιδί. Είναι ένα πολύ σοβαρό σύμπτωμα που πρέπει να αντιμετωπίζεται έγκαιρα, για να αποφευχθούν σοβαρότερες επιπλοκές λόγω κυρίως των σιωπηλών εισροφήσεων ή λοιμώξεων του αναπνευστικού, ενώ στα παιδιά υπάρχουν και επιπρόσθετοι κίνδυνοι για τη σωματική και ψυχοκοινωνική τους ανάπτυξη.
Στα παιδιά η δυσφαγία συνδέεται κυρίως με συγγενείς και ανατομικές ανωμαλίες και αναπτυξιακά προβλήματα. Είναι πολύ πιθανό να παρουσιαστεί σε πρόωρα και λιποβαρή νεογνά. Μπορεί να παρουσιαστεί και σε παιδιά με ιστορικό διασωλήνωσης ή σίτισης με καθετήρα για κάποιο διάστημα, ενώ σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να συνδέεται με μια πολύ κακή στοματική υγιεινή.
Εμφανίζεται με συμπτώματα όπως δυσκολία στο μητρικό θηλασμό ή θηλασμό με μπιμπερό, εκροή των υγρών ή των τροφών από το στόμα ή και τη μύτη, έντονη σιελόρροια, δυσκολία συντονισμού αναπνοής και κατάποσης, βήχα ή πνιγμό κατά τη διάρκεια της σίτισης, μεγάλα σε διάρκεια γεύματα που συνήθως συνοδεύονται από εκνευρισμό ή άρνηση τροφής, συχνές παλινδρομήσεις, αναγωγές και εμέτους, ελαττωμένη πρόσληψη βάρους, δυσκολία μάσησης, υγρή φωνή και υγρό κλάμα.
Οι επιπτώσεις μπορεί να είναι πολλές, όπως αφυδάτωση, κακή θρέψη του οργανισμού και αδυναμία κάλυψης των διατροφικών αναγκών με συνέπεια την γενικότερη κακή υγεία και την αδυναμία αύξησης βάρους. Το φαγητό συνδέεται με άσχημα συναισθήματα που μπορεί να συνοδεύουν για πολύ καιρό το παιδί, με άρνηση της τροφής ακόμα και μετά τη θεραπεία του προβλήματος.
Ακόμη, ο κίνδυνος από τις εισροφήσεις είναι πολύ μεγάλος, αφού μπορεί να προκαλέσουν από συνεχείς λοιμώξεις του αναπνευστικού έως και πνευμονία ή και πνιγμό. Όλα αυτά οδηγούν στην κακή ποιότητα ζωής με επίδραση στην ψυχολογία του παιδιού. Η κακή διάθεση περιορίζει τη συμμετοχή του σε δραστηριότητες, έως και στη διαδικασία της κοινωνικοποίησης.
Για να αποφευχθούν λοιπόν όλα τα παραπάνω προβλήματα, οι γονείς που παρατηρούν τα παραπάνω συμπτώματα στο παιδί τους πρέπει να επισκέπτονται άμεσα τον εξειδικευμένο ΩΡΛ ιατρό που θα δώσει την κατάλληλη εξατομικευμένη θεραπεία. Με μια αξιολόγηση κατάποσης σε συνεργασία με τον ειδικό λογοθεραπευτή που γίνεται εύκολα και άμεσα στο ιατρείο, ίσως και με κάποιες απεικονιστικές εξετάσεις σε κάποιες περιπτώσεις θα έχει πλήρη εικόνα του προβλήματος και θα δώσει στους γονείς συμβουλές για την κατάλληλη θέση στη σίτιση, για τη σύσταση των τροφών, αλλά και κάποιες τεχνικές διαχείρισης της συμπεριφοράς του παιδιού σε περιπτώσεις άρνησης της τροφής.
Διαταραχές κατάποσης σε παιδιά: Τι είναι και πού μπορεί να οφείλονται;
Η δυσφαγία ή αλλιώς οι διαταραχές κατάποσης συνδέονται με κάθε υποκειμενική ή αντικειμενική δυσκολία στην κατάποση στερεάς ή υγρής τροφής ή η εμφάνιση βήχα ή πνιξίματος κατά τη διάρκεια της κατάποσης. Δεν πρέπει να συγχέονται με άλλα προβλήματα διατροφής όπως η νευρική ανορεξία, που έχει καθαρά ψυχολογικά αίτια. Είναι ένα πολύ σοβαρό σύμπτωμα που πρέπει να αντιμετωπίζεται έγκαιρα, για να αποφευχθούν σοβαρότερες επιπλοκές για τον ασθενή.
Η κατάποση είναι μία αρκετά περίπλοκη διαδικασία που εκτελεί ο οργανισμός, για την οποία απαιτείται ο συντονισμός και ο έλεγχος 50 μυϊκών ομάδων και 5 κρανιακών νεύρων, κι έτσι η παρουσίαση ενός προβλήματος δυσφαγίας μπορεί να οφείλεται σε ποικίλα αίτια και να εμφανίζεται με διαφορετικά συμπτώματα.
Κάποια από τα συμπτώματα που χαρακτηρίζουν τη δυσφαγία είναι η αδυναμία κατάποσης , η καταβολή μεγαλύτερης προσπάθειας για τη μάσηση και την κατάποση, ο βήχας κατά τη διάρκεια ή μετά την κατανάλωση φαγητού ή ποτού, τα μεγάλα σε διάρκεια γεύματα, η αίσθηση ξένου αντικειμένου στο λαιμό, η διαφυγή τροφής ή υγρού από το στόμα, η αλλοίωση της φωνής, η απώλεια όρεξης αλλά και κιλών λόγω μη επαρκούς σίτισης, και οι επανειλημμένες λοιμώξεις του αναπνευστικού.
Στα παιδιά και στα μωρά μπορεί να παρουσιαστεί ως δυσκολία στο θηλασμό ή στα γεύματα(μεγάλη διάρκεια γευμάτων), ως άρνησή τους για λήψη τροφής ή υγρών, με βήχα ή πνιγμό κατά τη σίτιση, με συχνές λοιμώξεις του αναπνευστικού και με αδυναμία απόκτησης φυσιολογικού βάρους.
Τα συνήθη αίτια πρόκλησης δυσφαγίας είναι τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, οι χρόνιες νευρολογικές παθήσεις και οι αλλαγές στην ανατομία της περιοχής του στόματος, φάρυγγα, λάρυγγα, τραχήλου μετά από τροχαία ατυχήματα, χειρουργικές επεμβάσεις ή ακτινοθεραπεία. Όταν εμφανιστούν συμπτώματα δυσφαγίας στα παιδιά, μπορεί να οφείλονται σε αναπτυξιακά προβλήματα ή διαταραχές του νευρικού συστήματος, ή και στην αδυναμία του παιδιού να ολοκληρώσει ασυνείδητα αυτή τη διαδικασία καθώς μπορεί να το φοβίζει ή να το δυσκολεύει.
Τα ηλικιωμένα άτομα παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη επικινδυνότητα για την εμφάνιση διαταραχών κατάποσης, καθώς οι περισσότερες λειτουργίες τους που ελέγχονται από το κεντρικό νευρικό σύστημα είναι σε φθίνουσα πορεία, ενώ η λήψη πολλών φαρμάκων επηρεάζει τη γεύση τους και κατά συνέπεια τη λήψη της τροφής.
Σημαντικός είναι και ο ψυχολογικός παράγοντας, που τους οδηγεί σε απώλεια της όρεξης.
Διαταραχές κατάποσης σε παιδιά: Επιπτώσεις και τρόποι αντιμετώπισης
Ένας ασθενής με διαταραχές κατάποσης διατρέχει πολλούς κινδύνους, κυρίως αυτόν των εισροφήσεων. Η εισρόφηση αφορά την είσοδο ξένων ουσιών ή σωμάτων(αίμα, πύον, τροφή) στην αναπνευστική οδό, και μπορεί να προκαλέσει από αναπνευστική λοίμωξη, έως πνευμονία ή και πνιγμό. Ακόμη, η κατανάλωση φαγητού και ποτού δε συνδέεται πια με αίσθημα ευχαρίστησης αλλά πόνου και δυσφορίας. Ακόμη, δε γίνεται σωστή θρέψη του οργανισμού και ο ασθενής αφυδατώνεται, υποσιτίζεται και χάνει βάρος. Οι επιπτώσεις στην καθημερινότητα, την ποιότητα ζωής και την υγεία του ασθενούς είναι πολλαπλές.
Η διάγνωση της δυσφαγίας μπορεί να γίνει με μια πολύ ειδική και προσιτή εξέταση που γίνεται στο ιατρείο, στο νοσοκομείο ή και στο σπίτι αν ο ασθενής δεν μεταφέρεται. Η εξέταση λέγεται FEES (Flexible endoscopic evaluation of swallowing – Ενδοσκοπική εκτίμηση της κατάποσης με το εύκαμπτο ρινοφαρυγγολαρυγγοσκόπιο).
Είναι πολύ σημαντικό να γίνει η διάγνωση της δυσφαγίας, για να μπορέσουμε να εκτιμήσουμε με ακρίβεια πότε ένας ασθενής με αυτά τα προβλήματα μπορεί να παίρνει τροφή από το στόμα με ασφάλεια, χωρίς το φόβο των εισροφήσεων. Επίσης, για να αποφασίσουμε το είδος και τη σύσταση των τροφών και τον τρόπο σίτισης, να παρακολουθήσουμε την πορεία της αποκατάστασης του και να κατευθύνουμε τη θεραπευτική μας στρατηγική.
Η δυσφαγία είναι ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης, καθώς μπορεί να οδηγήσει από την υποθρεψία έως το θάνατο, σε περίπτωση απόφραξης των αεραγωγών από εισροφήσεις. Ο ειδικός Ωτορινολαρυγγολόγος θα εκτιμήσει τη φύση του προβλήματος και θα καθοδηγήσει τον ασθενή στην κατάλληλη θεραπεία.
Photo Gallery
