Ροχαλητό: Συμπτώματα – Διάγνωση – Θεραπεία

Το ροχαλητό είναι ένας αναπνευστικός θόρυβος που παράγεται κατά τη διάρκεια του ύπνου και οφείλεται στον κραδασμό των τοιχωμάτων του στοματοφάρυγγα εξαιτίας της μερικής απόφραξης στην περιοχή αυτή.

Το ροχαλητό είναι πολυπαραγοντική κατάσταση. Η εγκατάσταση αθώου ή νοσηρού ροχαλητού ευνοείται από τους παρακάτω παράγοντες : Την ηλικία, το φύλο, την κληρονομικότητα, το σωματικό βάρος, την κατανάλωση οινοπνεύματος, τη λήψη φαρμάκων, τις στάσεις που παίρνει κανείς κατά τον ύπνο, η χρήση καφέ, τσαγιού, το κάπνισμα, τα εμπόδια της ρινικής αναπνοής, την υπερτροφία των αμυγδαλών και των αδενοειδών εκβλαστήσεων και ορθοδοντικά προβλήματα, που έχουν ως επακόλουθο το να κοιμάται κανείς με ανοικτό το στόμα.

Τα αίτια που μπορούν να προκαλέσουν ροχαλητό είναι ποικίλα:
1. Γενικά αίτια (μεταβολικά και ιδιαιτέρως η παχυσαρκία. Σχεδόν το 100% των ατόμων, που ροχαλίζουν είναι υπέρβαρα).

• Ορμονικά (π. χ υποθυρεοειδισμός)
• Η ηλικία, οι πιο ηλικιωμένοι ροχαλίζουν εντονότερα και συχνότερα.

2. Τοπικά ανατομικά αίτια, τα οποία αν διορθωθούν, εξαφανίζεται το ροχαλητό.

Τα υπέρβαρα άτομα είναι επιρρεπή στο ροχαλητό, διότι εκτός από την αύξηση του συνολικού λίπους σε όλο το σώμα τους, συσσωρεύουν άφθονο λίπος στο φάρυγγα, τη σταφυλή, τη μαλακή υπερώα και ανάμεσα στους μυς της γλώσσας. Μια αύξηση του σωματικού βάρους κατά το 20% πάνω από το κανονικό ευνοεί την πρόκληση ή την ενίσχυση του ροχαλητού. Επίσης τα γεύματα και η λήψη αλκοόλ πριν από τον ύπνο, ευνοούν την εκδήλωση του ροχαλητού. Το αθώο ροχαλητό μπορεί να εξελιχθεί σε σύνδρομο της υπνικής άπνοιας.

Υπνική άπνοια είναι η περιοδική παύση της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Είναι το έντονο ροχαλητό, η εύκολη κόπωση, η υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας, η κεφαλαλγία, η αστάθεια, οι εμβοές, οι διαταραχές συμπεριφοράς, οι επιπτώσεις στη καρδιά και στους πνεύμονες.

Οι περιοχές του σώματος που “συμμετέχουν” στην υπνική άπνοια είναι η γλώσσα, η υπερώα, η σταφυλή, οι αμυγδαλές, η επιγλωττίδα, η μύτη (διάφραγμα, κόγχες, πολύποδες).

Καθοριστική σημασία έχει το σχολαστικό ιστορικό και η ολοκληρωμένη ωτορινολαρυγγολογική εξέταση με ενδοσκοπικό έλεγχο. Η νυκτερινή οξυμετρία μπορεί να χρησιμεύσει ως screening test και να καθορίσει ποιοι ασθενείς θα υποβληθούν σε πιο ειδική εξέταση, την μελέτη ύπνου κατά τη διάρκεια της νύκτας.

Πολύ σημαντικές παράμετροι είναι η μείωση του βάρους και της κατανάλωσης οινοπνεύματος καθώς επίσης και η διακοπή του καπνίσματος. Η εφαρμογή μάσκας θετικής διαρρινικής πίεσης (CPAP) αποτελεί σε πολλές περιπτώσεις ασθενών την κύρια θεραπεία.

Όμως η χειρουργική επέμβαση με σκοπό τη διόρθωση της απόφραξης του ανώτερου αεραγωγού έχει εξίσου σημαντική θέση στη θεραπεία του συνδρόμου της αποφρακτικής άπνοιας, είτε ως κύρια θεραπευτική αντιμετώπιση σε ασθενείς με ηπίου βαθμού σύνδρομο, είτε με σκοπό τη μεγιστοποίηση της απόδοσης της CPAP σε χαμηλότερες πιέσεις, σε ασθενείς με βαρύ σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο. Η χειρουργική αντιμετώπιση, όσον αφορά τα ανατομικά προβλήματα της μύτης, περιλαμβάνει συνήθως ευθειασμό ρινικού διαφράγματος, ενδοσκοπική αφαίρεση πολυπόδων ρινός και κογχοτομή. Όσον αφορά την περιοχή του στοματοφάρυγγα, υποφάρυγγα, λάρυγγα, περιλαμβάνει υπερωϊοφαρυγγοπλαστική, χειρουργική της ρίζας της γλώσσας, χειρουργική της επιγλωττίδας, επεμβάσεις που σήμερα γίνονται και με εφαρμογή της ρομποτικής χειρουργικής με το σύστημα da Vinci, μέθοδος που πλεονεκτεί σημαντικά χάρις στη μεγαλύτερη ακρίβεια στην εκτομή και συνεπώς σε μικρότερες επιπλοκές. Τέλος, στα παιδιά, συνήθης είναι η αδενοτομή-αμυγδαλεκτομή.

Υπάρχει αποτελεσματική χειρουργική θεραπεία του ροχαλητού;

Είναι βασικό να επισημανθεί πως δύναται να εφαρμοσθεί χειρουργική επέμβαση, για τη θεραπεία του ροχαλητού, όταν υπάρχουν ανατομικά ευρήματα απόφραξης του ανώτερου αεραγωγού που αφορούν τη μύτη, το φάρυγγα ή το λάρυγγα.

• Επεμβάσεις στο φάρυγγα
  Στάφυλο-υπερώιο πλαστική, ή φάρυγγο-στάφυλο-υπερώιο πλαστική με χρήση Laser ή R.D.F (ραδιοσυχνοτήτων) ή ρομποτικά με σύστημα Da Vinci.
• Επεμβάσεις στη μύτη
  Πλαστική του ρινικού διαφράγματος-κογχοπλαστική, αφαίρεση ρινικών πολυπόδων.
• Επεμβάσεις στην γλωσσική αμυγδαλή και τη ρίζα της γλώσσας.

Υπάρχουν μη επεμβατικές μέθοδοι για να μειωθεί η ένταση του ροχαλητού;

• Αν έχετε παραπάνω κιλά, ακολουθήστε ένα προσεγμένο πρόγραμμα διατροφής.
• Συνδυάστε τη διατροφή με τη γυμναστική. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να δυναμώσουν οι μύες του αναπνευστικού και να μειωθεί η ένταση του ροχαλητού.
• Φροντίστε ώστε να υπάρχει μια φυσιολογική θερμοκρασία στην κρεβατοκάμαρα όταν κοιμάστε και να έχετε το παράθυρο μισάνοιχτο.
• Προτιμήστε να κοιμάστε σε πλάγια ή σε ύπτια θέση (μπρούμυτα) και αποφύγετε την ανάρροπη θέση (ανάσκελα).
• Επιλέγετε μαξιλάρια σε μέτριο ύψος. Αυτό θα σας επιτρέψει να αναπνέετε καλύτερα, όταν κοιμάστε.

Είναι γεγονός πως το ροχαλητό δυσχεραίνει την ποιότητα ζωής των ασθενών, επομένως η θεραπεία του κρίνεται απαραίτητη. Σε κάθε περίπτωση επισημαίνεται ότι η θεραπεία του ροχαλητού γίνεται λαμβάνοντας υπόψιν το ιστορικό του ασθενούς, τη φυσική εξέταση και τον ενδοσκοπικό έλεγχο του ανώτερου αεραγωγού.

Το ροχαλητό μπορέι να σχετίζεται τόσο με το ρινικό διάφραγμα καθώς επίσης και με τους παραρρίνιους κόλπους.